top of page

Рудэрман Леў Мэндалевіч

Выпускнік 1941 года. Ваяваў з 1941 года па 1945 год. Удзельнік Сталінградскай бітвы, вызваляў Беларусь і Польшчу, тройчы паранены, адзін раз кантужаны, старшына, камандзір стралковага ўзвода. Узнагароджаны ордэнам "Вялікай Айчыннай вайны I ступені", ордэнам Чырвонага Сцяга, шматлікімі медалямі. Пасля вайны - інжынер на трактарным заводзе. Зараз на заслужаным адпачынку, але здымаецца ў фільмах пра еўрэйскае гетта. Чалавек з вельмі тонкім гумарам, любімец вучняў.

Да вайны Л.М.Рудэрман жыў у Мінску. Скончыўшы  школу №25 імя А. Чарвякова , жадаў паступіць у інстытут, каб стаць акцёрам. Але з першымі бамбёжкамі Мінска стала зразумела, што гэтую мару прыйдзецца адкласці надоўга.

Леў Мэндалевіч успамінае:

“Спачатку адыходзілі з групай уцекачоў, пакуль не знайшлі палявы ваенкамат. Паводле кірунку быў накіраваны ў ваеннае вучылішча. Але вучыцца не атрымалася. Быў выдадзены загад аб стварэнні на базе вучылішчаў  курсанцкіх  палкоў. У першым баі  атрымаў першае раненне. Пасля шпіталя курсант Лёва Руэерман патрапіў пад Сталінград. Прызначылі - камандзірам разліку ротнага мінамёта, затым камандзірам стралковага ўзвода. Практычна ўсю зіму правялі ў баях. Прадукты практычна не дастаўляліся. Бракавала боепрыпасаў, перавязачных матэрыялаў, цёплага абмундзіравання. Забітых хавалі ў варонках. Цяжка параненых адпраўлялі да пераправы праз Волгу, але надзеі выжыць было мала. Фашысты абстрэльвалі пераправу і днём і ўначы. Праўда, была ў батальёне і "радасць", якая захоўвалася ў глыбокім склепе. Гэта быў запас гарэлкі. Атрыманы загадзя на ўвесь батальён. А ад батальёна засталася толькі жменька байцоў. Ад такой галечы і гарэлкі не жадалася.

А аднойчы захапілі нямецкі абоз,  які заблудзіўся ў завеі, гружаны скрынямі з нейкімі панадлівымі слоікамі. Ну, думалі, паядзім кансерваў! Аказалася- гуталін. Выручыў  сяржант Мамедаў  з Казахстана, які па-майстэрску  рыхтаваў смажаніну з каніны. А бітых ды замарожаных канёў хапала. Два лёгкіх раненні перанёс Лёва Рудэрман на нагах, не эвакуюючыся за Волгу. Справа ў тым, што не параненых байцоў у батальёне проста не было. Трэцяе раненне было настолькі сур'ёзным, што быў загад камбата санітарам аднесці камандзіра ўзвода да берага і прыбудаваць на паром. Але бяда не прыходзіць адна. Стукнуў снарад у паром. Параненага Рудэрмана кантузіла і выкінула ў раку. Яго выбавілі бусаком. Але ... выжыў. Знясіленага хваробай старшыну накіравалі ізноў вучыцца ў танкавае вучылішча. І вось новаспечаны лейтэнант ізноў у баях ужо ў Беларусі і ізноў раненне. Леў Мендалевіч цікавы апавядальнік, з той толькі розніцай, што на ваенныя ліхалецці  глядзіць іранічна. Ён з тонкім гумарам можа, напрыклад, зрабіць страшэнную выснову: "Кажуць, што немцы добрыя ваякі -сумняваюся. Яны гэтулькі боепрыпасаў убухалі на мяне, а зрабілі ўсяго толькі некалькі дадатковых дзірачак у мне, ды і тыя зараслі ! З-за гэтага вось і прыйшлося нядаўна выдаткавацца на сваё васьмідзесяцігоддзе Вы ўяўляеце!? "

bottom of page